Od łabskiego do reńskiego kapitalizmu

Pytanie, które było zasadniczym motywem napisania tej książki, dotyczy źródeł niemieckiej prosperity. Jak wygląda model gospodarczy, dzięki któremu RFN stała się, jak pisał opiniotwórczy tygodnik „The Economist” – „siłownią” Europy? Dekadę temu gospodarka niemiecka była pogrążona w stagnacji, dziś jest jedną z niewielu w Europie, które zdołały się oprzeć kryzysowi. Stało się tak w dużej mierze dzięki zmianom instytucjonalnym, jakie RFN przeprowadziła w ostatnich latach. Ich ukoronowaniem były reformy słynnego „państwa socjalnego”, w szczególności ubezpieczenia od bezrobocia oraz ubezpieczenia emerytalnego. System instytucjonalny, który wyłonił się z tej transformacji, trudno opisać, sięgając po tradycyjne szyldy, takie jak „reński kapitalizm”. Choć niemiecka gospodarka wciąż opiera się na kooperacji partnerów społecznych, to jednocześnie wzrost znaczenia mechanizmów rynkowych jest niezaprzeczalny. Reformy stworzyły w istocie efektywną hybrydę, która łączy dawne przewagi w produkcji wysokiej jakości dóbr przemysłowych z nową ścieżką pozwalającą na szybkie obniżanie kosztów i bardziej elastyczne działanie. Jej naturę, bardziej niż Ren, rzeka przepływająca wyłącznie przez stare kraje związkowe, oddaje Łaba, łącząca bardziej otwartą, mniej koordynowaną gospodarkę wschodu Niemiec z tradycyjnym modelem zachodu kraju.