W stronę Xenopolis

Jak w boleśnie podzielonej wspólnocie przełamać paraliż wzajemnych uprzedzeń i niechęci? Dlaczego słabe centrum wzmacnia granice i buduje zasieki? Czym jest dzisiaj pogranicze i jakich pytań nie wolno tam zadawać?<br/>Wreszcie, co to znaczy zabić most i dlaczego biada temu, kto wyrusza i nie powraca ? Najobszerniejszy jak dotąd wybór twórczości eseistycznej Krzysztofa Czyżewskiego - praktyka idei, pisarza, tłumacza, redaktora, reżysera - umiejscawia Europę Środkową w samym środku najważniejszych dla współczesnego świata pytań i problemów: kryzysu wspólnotowości, pogłębiająjcych się podziałów i coraz ostrzejszych wojen kulturowych.<br/>Współtwórca Ośrodka Pogranicze zabiera czytelnika w podróż po europejskich peryferiach: do rumuńskiej Timisoary, kawiarni w siedmiogrodzkim Sybinie, do Czerniowiec - miasta na rubieżach dawnej monarchii habsburskiej, Wilna czy Krasnogrudy i Sejn, z którym związał swoje życie. Uwaga ciągnie go też w rejon europejskiego epicentrum burz - do Kosowa i Bośni, które opisuje tuż po tragicznym konflikcie na początku lat 90. ubiegłego wieku. W pełniejszym zrozumieniu historii tych miejsc, gdzie nikt nie może mieć racji i nikt nie może być jej pozbawiony , pomagają mu Rebeca West, Edith Durhan, Ivo Andrić, Danilo Kiś, Maria Todorowa, Robert Kaplan, Drago Janćar czy Roger Cohen.<br/>Europa Środkowa jawi się tu jako etos i podstawa, która wykorzenieniu przeciwstawia przynależność, kompleksowi prowincjonalizmu - siłę prowincji, a ostro zarysowanym granicom - przestrzeń przenikania i współistnienia. W swoich eseistycznych peregrynacjach Czyżewski podąża po mapie wyznaczonej przez outsiderów, wygnańców i kontestatorów, niesfornych intelektualistów, dla których Europa pozostawała i pozostaje ciagle niezrealizowanym w pełni projektem: Vincenze, Rothem, Stempowskim, Ficowskim, Giedroyciem, Venclovą, a nade wszystko z Miłoszem.<br/>