Ukraiński Donbas

Zarówno na Ukrainie, jak i poza nią, pole semantyczne samego określenia Donbas, będącego skrótem od rosyjskiej nazwy zagłębia Donieckij Bassiejn, rozszerza się na pewną odrębną przestrzeń kulturową, która charakteryzuje nie tyle część Ukrainy, ile ukraińsko-rosyjskie pogranicze. Jednocześnie Donbas jako region w ramach państwa ukraińskiego uosabia jego najbardziej wynarodowioną część. Obok Krymu był postrzegany jako region, z którego wypłynie pierwszy impuls do irredenty w kierunku Rosji. Obecny tu separatyzm rozpatrywany jest jako krytyczny wobec społeczno-kulturowej rzeczywistości niepodległej Ukrainy dyskurs, w którym aktualizuje się pewna forma buntu rosyjskojęzycznych Ukraińców. Separatyzm staje się w tym kontekście czymś w rodzaju mitu autoidentyfkacji tej najliczniej reprezentowanej w Donbasie grupy społecznej, którą zawężony do przynależności etnicznej lub wymagający radykalnego odrzucenia związków kulturowych z Rosją paradygmat ukraińskiego państwa narodowego lokuje poza swoim nawiasem. Peryferyjność Donbasu oznacza tu poczucie niedostosowania względem kanonu ukraińskości sankcjonowanego przez centrum. Separatyzm zaś rozumiany jest nie jako działanie, ale idea, która symbolicznie kompensuje mieszkańcom Donbasu status kulturowego podporządkowania wobec Kijowa. Marta Studenna-Skrukwa (ur. 1983) – wschodoznawca, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, adiunkt w Instytucie Wschodnim Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się badaniem tożsamości regionalnych na obszarze byłego ZSRR, ze szczególnym uwzględnieniem pogranicza ukraińsko-rosyjskiego. Odbywała staże naukowe na uniwersytetach w Kijowie, Doniecku i Charkowie. Współredaktorka publikacji Rosja w XXI wieku. Zagrożenia. Wyzwania. Perspektywy; publikowała m.in w: „Nowej Krytyce”, „Czasie Kultury”, „Międzynarodowym Przeglądzie Politycznym” i „Sensus Historiae”. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Nauka i Innowacje.