Sobór nicejski (325)

Monografia Soboru Nicejskiego jest pokłosiem wieloletnich zainteresowań autora pierwszym soborem powszechnym i prac nad opracowaniem i wydaniem dokumentów soborów powszechnych i akt synodów starożytnego Kościoła. Napisana została niczym powieść detektywistyczna. Autor bowiem drobiazgowo analizuje teksty źródłowe, zamieszczając je dla większej wiarygodności zarówno w przekładzie, jak i greckim oryginale. Zaczyna od zacytowania fragmentów z Sokratesa Scholastyka i Sozomena dotyczących sporu między biskupem Aleksandrem i prezbiterem Ariuszem i na ich podstawie dochodzi do wniosku, że spór wcale nie był taki ostry, jak się na ogół sądzi. W wyniku podobnej analizy pozostałych tekstów kwestionuje większość obiegowych i nierzadko fundamentalnych opinii na temat celów zwołania soboru (którymi, jak się przyjmuje, było potępienie Ariusza, ustalenie wyznania wiary i ujednolicenie daty Wielkanocy), osób, które odegrały na nim kluczową rolę, oraz znaczenia sformułowanych kanonów i przyjętego credo. Następnie stawia nowe hipotezy, według których rzeczywista rola Soboru Nicejskiego w dziejach Kościoła jawi się zupełnie zaskakująco. Rezygnuje przy tym z naukowego żargonu i o realiach starożytnego Kościoła mówi, używając współczesnej terminologii i często odwołując się do współczesnych analogii. Prof. dr hab. Henryk Pietras SJ - patrolog, rektor Akademii "Ignatianum" w Krakowie, znawca Orygenesa; razem z Arkadiuszem Baronem w latach 2001-2004 wydał "Dokumenty Soborów Powszechnych" (t. 1-4), od roku 2006 opracowuje i wydaje serię "Synody i Kolekcje Praw"; współredaktor serii Źródła Myśli Teologicznej i Myśl Teologiczna w Wydawnictwie WAM.