Konflikt sowiecko japoński nad rzeką Chałchin-Goł w 1939 roku

Publikowany po raz pierwszy w Polsce dokument, przechowywany w Rosyjskim Państwowym Archiwum Wojskowym w Moskwie, relacjonuje przebieg zbrojnego konfliktu sowiecko-japońskiego, jaki miał miejsce (maj-sierpień 1939) na Dalekim Wschodzie, nad rzeką Chałchin-Goł. W tym rejonie Armia Kwantuńska poczęła podejmować akcje zbrojne, których celem było rozszerzenie japońsko-mandżurskiego państwa o terytorium zwasalizowanej przez Moskwę Mongolskiej Republiki Ludowej i przejęcie kontroli nad koleją wschodniochińską. Przez długi czas wojska sowiecko-mongolskie ponosiły wielkie straty, walcząc pasywnie i nieumiejętnie. Przełom nastąpił po objęciu dowództwa przez komdiwa Gieorgija Konstaninowicza Żukowa, przyszłego marszałka Związku Sowieckiego. W końcu sierpnia 1939 r., po ciężkich walkach, okupionych wielkimi stratami obu stron, oddziałom sowiecko-mongolskim udało się przeprowadzić manewr oskrzydlający, który przypieczętował klęskę wojsk japońskich. Stalin, planujący zaangażowanie Armii czerwonej w sprawy Europy Środkowo-Wschodniej, nie zezwolił Żukowowi na podjęcie działań pościgowych poza terytorium Mongolskiej Republiki Ludowej. 15 września 1939 r., na dwa dni przed agresją Związku Sowieckiego na Polskę, podpisano bezterminowe zawieszenie broni, aby w kwietniu 1941 r. zawrzeć w Moskwie pakt o nieagresji między Związkiem Sowieckim a Japonią.