Czas odrodzony

Rzeczywistość czasu może mieć zasadnicze znaczenie dla następnego wielkiego przełomu w fizyce teoretycznej. Czym jest czas? To pozornie proste pytanie jest najważniejszym problemem, z którym styka się nauka, gdy coraz głębiej badamy podstawy rzeczywistości. Wszystkie tajemnice, przed jakimi stają fizyka i kosmologia – od Wielkiego Wybuchu do przyszłości Wszechświata, od zagadek mechaniki kwantowej do unifikacji oddziaływań i cząstek – sprowadzają się do natury czasu. To, że czas jest realny, może wydawać się oczywistym faktem. Odczuwamy jego upływ każdego dnia, gdy obserwujemy tykanie zegarka. Ale większość fizyków – od Newtona i Einsteina aż do współczesnych teoretyków fizyki kwantowej widziało ten problem inaczej. Największe wrażenie robi naukowa hipoteza, mówiąca, że czas jest iluzją. Konsekwencje przyjęcia poglądu, że czas jest realny, są rewolucyjne. Lee Smolin, autor kontrowersyjnego bestsellera „Kłopoty z fizyką”, twierdzi, że ograniczanie pojęcia czasu hamuje rozwój fizyki. Nadszedł czas na wielką rewolucję myśli naukowej. Rzeczywistość czasu może mieć zasadnicze znaczenie dla następnego wielkiego przełomu w fizyce teoretycznej. A co by było gdyby same prawa fizyki nie były bezczasowe? A gdyby podlegały ewolucji? „Czas odrodzony” proponuje nowe radykalne podejście do kosmologii, obejmujące realność czasu i otwierające cały nowy wszechświat możliwości. Smolin wyjaśnia żywym i przejrzystym językiem, jak prawdziwa natura czasu wpływa na naszą rzeczywistość. Zmieniłem front z powodów naukowych, a w szczególności ze względu na współczesne osiągnięcia fizyki i kosmologii. Uwierzyłem, że czas jest kluczowy w zrozumieniu istoty teorii kwantów i jej ewentualnej unifikacji z przestrzenią, czasem, grawitacją i kosmologią. A co najważniejsze, trzeba w nowy sposób potraktować realność czasu, aby nabrał sensu obraz Wszechświata ukazywany przez obserwacje kosmologiczne. To właśnie mam na myśli, pisząc o odrodzeniu czasu. Fragment książki Lee Smolin jest wybitnym fizykiem teoretykiem. Jego prace wniosły istotny wkład do poszukiwań wielkiej unifikacji. Jest członkiem założycielem Perimeter Institute for Theoretical Physics i członkiem Wydziału Filozofii na Uniwersytecie w Toronto. Autor książki „Kłopoty z fizyką” (Prószyński Media 2008).