Biała Róża ze Stalingradu

Lidia „Lilia” Władimirowna Litwiak dorastała w skromnych warunkach, by stać się najsłynniejszą pilotką elitarnych jednostek myśliwskich. Lilia, „Biała Róża ze Stalingradu”, służyła początkowo w jednym z radzieckich kobiecych pułków lotniczych utworzonych przez zaprzyjaźnioną ze Stalinem Marinę Raskową. W napisanych po niemiecku, rosyjsku czy angielsku relacjach z wojny powietrznej na froncie wschodnim jednostki te były opisywane z podziwem i we wszystkich zgodnie utrzymuje się, że Lilia wywalczyła co najmniej pięć zwycięstw powietrznych wymaganych do uznania jej za asa. Urodzona w Moskwie 19 sierpnia 1923 roku, podczas wielkich przemian w Rosji, w wywodzącej się z biednego chłopstwa rodzinie. Dwadzieścia jeden lat później, 1 sierpnia 1943 roku, zniknęła bez śladu z nieba Ukrainy. Nowa biografia, w której wykorzystano wspomnienia i dzienniki współczesnych Lilii, artykuły prasowe, dokumenty archiwalne i historie operacyjne jednostek, określa miejsce zajmowane przez Lilię w radzieckim eksperymencie radykalnego równouprawnienia płci, dzięki któremu grupa zdeterminowanych kobiet mogła wziąć udział w walkach drugiej wojny światowej. Jak twierdzi autor tej książki, historyk Bill Yenne, ważnym elementem było tu osobiste zainteresowanie Stalina lotnictwem i poparcie, jakie okazywał kobiecemu lotnictwu wyczynowemu przed napaścią Niemiec na ZSRR. Talent myśliwski, przejawiany przez tę długowłosą blondynkę w czasie krwawych bojów z Niemcami, uczynił z niej legendę. Aż do tej pory nie podjęto próby napisania obszernej biografii Lilii Litwiak. Bill Yenne na podstawie wszystkich dostępnych źródeł stworzył ciekawy portret drobnej fizycznie, lecz wielkiej duchem dziewczyny, której niezwykła odwaga i jedyne w swoim rodzaju zdolności wyróżniły ją w czasach wielkiego kryzysu spośród wielu jej rówieśniczek i rówieśników.