Baron, żydzi i naziści

Za mitem zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 roku kryje się szczególny antysemityzm niemieckiej szlachty XIX i XX wieku. W kręgach arystokratycznych często uważano Żydów za „obcych rasowo”, za zagrażających szlacheckiej „czystości krwi”. Do 1945 roku nie mieli oni czego szukać na zamkach i w dobrach rycerskich. To rzekomo Żydzi ponosili winę za rewolucje, klęski wojenne, obalenie monarchii i stworzenie Republiki Weimarskiej. Nienawiść do Żydów manifestowano bez jakichkolwiek skrupułów.

Po upadku muru berlińskiego Jutta Ditfurth jedzie do NRD, gdzie trafia na sprzeczności związane ze swoim pochodzeniem. Podąża śladami błyskotliwego ciotecznego pradziadka, barona Börriesa von Münchhausena, autora ballad, który wydawał się przyjacielem Żydów ...

W mojej rodzinie zachowały się pozostałości języka nazistowskiego. Nas, dzieci, nazywano niekiedy „Jungvolk”, albo robiono coś „aż do zagazowania”. Kiedy później po raz pierwszy usłyszałam – nie pamiętam już, w jakich okolicznościach – o wymordowaniu Żydów europejskich, postanowiłam, że nigdy nikogo nie nazwę Żydem, a przede wszystkim żadnego Żyda, ich bowiem nie chciałam w żadnym wypadku urazić. Słowo „Żyd” było – tak wywnioskowałam ze sprzecznych uwag dorosłych osób – szczególnie złośliwym wyzwiskiem.

Prababka Gertrud podziwiała swojego rosłego, „pragermańskiego” ojca Hermanna. Marzyła o czasach, kiedy ludzie jeszcze znali swoje miejsce, pokornie podporządkowywali się interesom obszarnika, ponieważ „umysły ludu nie są jeszcze zatrute przez obcych rasowo”: „W Saksonii-Altenburgu żaden Żyd nie mógł przebywać dłużej niż dwanaście godzin”. – Fragment

Jutta Ditfurth, ur. w 1951 roku w Würzburgu, jest socjolożką, publicystką i działaczką polityczną. Pracowała między innymi jako reporterka w Wielkiej Brytanii, Związku Radzieckim i w Stanach Zjednoczonych. W latach osiemdziesiątych XX wieku była przewodniczącą Partii Zielonych, w 1991 roku wystąpiła z niej i w tym samym roku została współzałożycielką Lewicy Ekologicznej. Opublikowała kilkanaście książek, między innymi: Feuer in die Herzen, Gegen die Entwertung des Menschen (1997), Ulrike Meinhof. Die Biografie (2007) i Krieg, Atom, Armut. Was sie reden, was sie tun: Die Grünen (2011).