Somatopoetyka, afekty, wyobrażenia

Zamysłowi książki towarzyszyło przekonanie o konieczności przyjrzenia się takim sferom współczesnej refleksji humanistycznej, które łączą się w istotny sposób z tym, co dzieje się w literaturze XX i XXI wieku. Badaczka podąża szlakiem literaturoznawczym i antropologiczno-kulturowym, koncentrując się na trzech kategoriach: soma, afekt i wyobrażenie.<br/>W pierwszej części, zatytułowanej Somatopoetyka, skupia się na takich propozycjach literaturoznawczych, które przyczyniają się do otwarcia nowych możliwości badawczych i pozwalają uniknąć popadnięcia w binarny podział na to co cielesne i to co rozumowe/duchowe. Ukazuje zarazem dylematy, jakie nieuchronnie wiążą się z kategorią cielesności, a uwidaczniają się na przykład w relacji między kulturową somatyzacją świata a ciałem czytanym przez kulturę. Istotna okazuje się cielesność pojmowana jako jednocześnie kategoria interpretacyjna i narzędzie badawcze i jako zarazem taka kategoria, która ściśle współgra ze zmieniającą się sytuacją epistemologiczno-kulturową. Jednak w pierwszym rzędzie interesują autorkę relacje między teoretycznymi i kulturowymi konceptualizacjami cielesności a sposobami jej uchwycenia przez literaturę. Dwa następne rozdziały poświęcono roli zmysłu dotyku we współczesnych dyskursach kulturowych (Pochwała dotyku w dyskursie współczesności), a także w prozie XX wieku na przykładzie prozy polskiej pisarki emigracyjnej (Świat dotyku. Interpretacja powieści Zofii Romanowiczowej).<br/>W części drugiej, zatytułowanej Afekty, autorka bada relacje między aktem twórczym a jego aspektem afektywnym w prozie Nabokova, Pereca, Duras i innych (Zdarzenie afekt twórczość). Skupia się tu na takim akcie pisania/tworzenia, który po pierwsze, jest w tekście przedstawiony i po drugie, ukazany zostaje jako nieusuwalnie powiązany z afektem działają-cym przez wytrącenie z potocznego biegu rzeczy, na zasadzie nagłego impulsu, gwałtownego zetknięcia podmiotu z tym, co zewnętrzne. Następny rozdział Wstyd i niebyt poświęca kategorii wstydu i jej powiązaniom z dążeniem do nieistnienia, w różnych postaciach obecnych w polskiej prozie najnowszej. W tej części książki analizie poddano eksperymenty narracyjne prozy przełomu XX i XXI wieku, w szczególności grę zaimkami osobowymi (Co nowego w teatrze mowy). Autorkę zajmuje zwłaszcza odpowiedź na pytanie, jak eksperymentalne formy narracyjne przyczyniają się do ukazania nowych możliwości afektywnego doświadczania świata. I wreszcie w rozdziale 7: Odbiorca empatyczny? Między symulacją a afektem dociekaniom badawczym poddano przyczyny współczesnego zainteresowania empatycznym odbiorem literatury, które wyraźnie nasiliło się ostatnimi czasy.<br/>Książkę zamyka część trzecia poświęcona wyobrażeniom literackim i literaturoznawczym. Czytelnik znajdzie tu rozdziały na temat wizji przyszłości w historii literatury: Przyszłość literatury wpisana w jej historię wiek XX i czas współczesne, geografii wyobrażonej: Europa wyobrażona w literaturze doby modernizmu i dwuznacznie wyidealizowanego przedstawienia świata tuż po II wojnie światowej, jeszcze istniejącego, a już skazanego na przeszłość: Afirmacja świata w powojennej powieści dla dzieci (Wanda Borudzka).<br/>