Sztuka krańców Europy, długie lata 90. i dziś

Punktem wyjścia wystawy British British Polish Polish. Sztuka krańców Europy, długie lata 90. i dziś prezentowanej w 2013 roku w CSW Zamek Ujazdowski, było ukazanie niezwykłego równoczesnego rozkwitu sztuki współczesnej w Wielkiej Brytanii i w Polsce na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, utożsamianego z Young British Artists i polską sztuką krytyczną. Ich przedstawiciele w bezpośredni sposób podejmowali podstawowe dla ludzi kwestie – życie i śmierć, seks i przemoc, etykę i politykę – tym samym wywołując w swoich krajach żywe i ważne dyskusje, również z udziałem mediów, co pozwoliło przekształcić sztukę współczesną w Wielkiej Brytanii i Polsce z dziedziny niszowej, wzbudzającej zainteresowanie wydawałoby się, tylko wtajemniczonych, w dziedzinę niemal kultury popularnej. Proces ten dokonywał się w czasie gwałtownych przemian ekonomicznych i społecznych w obu krajach: w Wielkiej Brytanii był to Big Bang, wywołany nagłą deregulacją rynków finansowych w 1986 roku, tym samym, w którym Damien Hirst rozpoczął studia w Goldsmiths' College, w Polsce zaś burzliwy proces transformacji ustrojowej po upadku komunizmu w 1989.

Prezentację najważniejszych dzieł brytyjskiej i polskiej sztuki lat dziewięćdziesiątych uzupełniały dokonania artystów młodego pokolenia z Wielkiej Brytanii i Polski, którzy pojawili się po światowym kryzysie finansowym lat 2007/2008. W ten sposób postawione zostało pytanie: czy wybitni współcześni artyści nawiązują do spuścizny swoich poprzedników, czy ją odrzucają, a może najzwyczajniej ignorują? I czy tkwimy ciągle w „długich latach dziewięćdziesiątych”, czy też żyjemy już w nowych, nienazwanych jeszcze czasach?

Wraz z wystawą British British Polish Polish rozpoczęto pracę na obszerną publikacją (w języku polskim i angielskim) zawierającą teksty kuratorów – Toma Mortona i Marka Goździewskiego – oraz J.J. Charleswortha, Isobel Harbison, Izabeli Kowalczyk, Pawła Możdżyńskiego i Jakuba Bąka. Książka zawiera też wywiady z wszystkimi artystami uczestniczącymi w wystawie, a także opracowane przez Olivera Basciano i Marylę Sitkowską bogate kalendarium brytyjskich i polskich wydarzeń kulturalnych i politycznych lat dziewięćdziesiątych oraz wybór fragmentów z prasy brytyjskiej i polskiej komentujących dokonania Young British Art i polską sztukę krytyczną. Później do książki dołączona została jeszcze dokumentacja działań związanych z kontrowersjami wokół jednej z prac prezentowanych na wystawie oraz bogaty zbiór materiałów prasowych ukazujących zróżnicowaną recepcję wystawy, która zapisała się zarówno jako ważne wydarzenie w historii sztuki współczesnej w Polsce, jak i wyraz refleksji nad specyfiką sztuki lat dziewięćdziesiątych, wzbudzającej dziś coraz większe zainteresowanie. Dokończenie prac nad tą publikacją stało się ważnym zadaniem CSW Zamek Ujazdowski jako instytucji, która szczególnie aktywnie uczestniczyła w kształtowaniu oblicza polskiej sztuki współczesnej w latach dziewięćdziesiątych.